নাগৰী লিপি
নাগৰী লিপি (ইংৰাজী: Nāgarī script) হʼল দেৱনাগৰী, নন্দিনাগৰী আৰু অন্যান্য লিপিসমূহৰ পূৰ্বসূৰী আৰু ইয়াক প্ৰথমে প্ৰাকৃত আৰু সংস্কৃত লিখিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। নাগৰী শব্দটো কেতিয়াবা দেৱনাগৰী লিপিৰ সমাৰ্থক শব্দ হিচাপেও ব্যৱহাৰ কৰা হয়।[7][8][9] খ্ৰীষ্টীয় প্ৰথম সহস্ৰাব্দৰ সময়ছোৱাত ইয়াৰ প্ৰচলন হৈছিল।[10]
| নাগৰী | |
|---|---|
 নাগৰী লিপিত নাগৰী শব্দটো। | |
| প্ৰকাৰ | en:abugida |
| ভাষা | |
| সময় | খ্ৰীষ্টীয় সপ্তম শতিকা |
| মাতৃ লিপি | |
| সন্তান লিপি | |
| ভগ্নী লিপি | অসমীয়া–বঙালী লিপি, ওড়িয়া লিপি,[2] নেপালী |
| টোকা: এই পৃষ্ঠাত IPA চিহ্ন থাকিব পাৰে। | |
নাগৰী লিপিৰ শিপাসমূহ প্ৰাচীন ব্ৰাহ্মী লিপি পৰিয়ালত আছে।[9] খ্ৰীষ্টীয় সপ্তম শতিকাৰ মাজভাগত নাগৰী লিপি নিয়মীয়াকৈ ব্যৱহাৰ হৈছিল, আৰু সাধাৰণ যুগৰ প্ৰথম সহস্ৰাব্দৰ প্ৰায় শেষৰ ফালে ই সম্পূৰ্ণৰূপে দেৱনাগৰী আৰু নন্দিনাগৰী লিপিলৈ বিকশিত হৈছিল।[8][11][12]
ব্যুৎপত্তি
সম্পাদনা কৰকনাগৰী শব্দটো নগৰ শব্দটোৰ পৰা উৎপত্তি হৈছে।[13]
উৎপত্তি
সম্পাদনা কৰকপ্ৰাচীন ভাৰতত, গুপ্ত লিপিৰ মধ্য-পূবৰ এক ৰূপ হিচাপে নাগৰী লিপিৰ আবিৰ্ভাৱ হৈছিল (যʼত শাৰদা আছিল পশ্চিমীয়া জাত আৰু সিদ্ধম আছিল সুদূৰ পূৰ্বৰ জাত)। পৰৱৰ্তীকালত ই দেৱনাগৰী আৰু নন্দিনাগৰী লিপিৰ দৰে কেইবাটাও লিপিত বিভক্ত হৈ পৰিছিল।[উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন]
ভাৰতৰ বাহিৰত ব্যৱহাৰ
সম্পাদনা কৰকসপ্তম শতিকাৰ তিব্বতীয় ৰজা ছংচেন গাম্পোৱে সকলো বিদেশী গ্ৰন্থ তিব্বতীয় ভাষালৈ লিপিবদ্ধ কৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিয়ে আৰু তেওঁৰ ৰাষ্ট্ৰদূত টনমী চাম্বোটাক বৰ্ণানুক্ৰমিক আৰু লিখাৰ পদ্ধতি আহৰণৰ বাবে ভাৰতলৈ পঠিয়াই দিয়ে, যিজনে কাশ্মীৰৰ পৰা চৌবিশটা তিব্বতীয় শব্দৰ লগত সম্পৰ্কিত এটি সংস্কৃত নাগৰী লিপি লৈ উভতি আহিছিল আৰু ছয়টা স্থানীয় শব্দৰ বাবে নতুন প্ৰতীক উদ্ভাৱন কৰিছিল।[14]
১৯৭২ চনত, ম্যানমাৰৰ ৰাখাইন ৰাজ্যৰ ম্ৰাউক-উ (মৰোহাউং)ৰ সংগ্ৰহালয়ত নাগৰী লিপিৰ দুটা উদাহৰণ আছিল। প্ৰত্নতত্ত্ববিদ অং থাৱে এই শিলালিপিসমূহৰ বৰ্ণনা কৰিছে, ই চন্দ্ৰ বংশৰ সৈতে জড়িত যি প্ৰথমে ভাৰতৰ প্ৰাচীন চহৰ বৈশালীৰ পৰা উদ্ভৱ হৈছিল:[15]
... [ৰাণী] নীতি চন্দ্ৰ আৰু [ৰজা] বীৰ চন্দ্ৰৰ দ্বাৰা উৎসৰ্গিত ষষ্ঠ শতিকাৰ উত্তৰ-পূৰ্ব নাগৰী লিপিত মিশ্ৰিত সংস্কৃত আৰু পালিৰ এপিগ্ৰাফ
— অং থাও, বাৰ্মাৰ ঐতিহাসিক স্থানসমূহ (১৯৭২)
-
নাগৰী লিপিত তাম্ৰ পত্ৰ, ১০৩৫ খ্ৰীষ্টাব্দ -
নাগৰী লিপি ০১ -
নাগৰী লিপি ০২
লগতে চাওক
সম্পাদনা কৰকতথ্য সংগ্ৰহ
সম্পাদনা কৰক- ↑ https://archive.org/details/epigraphyindianepigraphyrichardsalmonoup_908_D/mode/2up,p39-41 [সংযোগবিহীন উৎস]
- ↑ 2.0 2.1 Handbook of Literacy in Akshara Orthography, R. Malatesha Joshi, Catherine McBride(2019),p.27
- ↑ Daniels, P.T. (January 2008). Writing systems of major and minor languages.
- ↑ Masica, Colin (1993). The Indo-Aryan languages. পৃষ্ঠা. 143.
- ↑ Richard Salomon (1992), Indian Epigraphy, Oxford University Press, p. 81
- ↑ D.R. Sahni (1911), Sahet-Mahet plate of Govinda Chandra Samvat 1186, Epigraphia Indica, Volume XI, pp. 20–26
- ↑ Tripathi, Kunjabihari (1962). The Evolution of Oriya Language and Script. Utkal University. পৃষ্ঠা. 28. https://books.google.com/books?id=b8MKAQAAIAAJ। আহৰণ কৰা হৈছে: 21 March 2021. ""Northern Nāgarī (almost identical with modern Nagari)""
- ↑ 8.0 8.1 Kathleen Kuiper (2010), The Culture of India, New York: The Rosen Publishing Group, আই.এচ.বি.এন. 978-1615301492, page 83
- ↑ 9.0 9.1 George Cardona and Danesh Jain (2003), The Indo-Aryan Languages, Routledge, আই.এচ.বি.এন. 978-0415772945, pages 68-69
- ↑ "Devanagari through the ages". India Central Hindi Directorate (Instituut voor Toegepaste Sociologie te Nijmegen). প্ৰকাশক University of California. 1967.
- ↑ Richard Salomon (2014), Indian Epigraphy, Oxford University Press, আই.এচ.বি.এন. 978-0195356663, pages 33-47
- ↑ Pandey, Anshuman. (2017). Final proposal to encode Nandinagari in Unicode.
- ↑ Monier Williams Online Dictionary, nagara, Cologne Sanskrit Digital Lexicon, Germany
- ↑ William Woodville Rockhill, Annual Report of the Board of Regents of the Smithsonian Institution, p. 671, গুগুল বুকচ্ত, United States National Museum, page 671
- ↑ Aung Thaw (1972) (en ভাষাত). Historical sites in Burma. প্ৰকাশক Rangoon: Ministry of Union Culture, Government of the Union of Burma. OCLC 65722346.